PRINCE2 Agile versus AgilePM
Forsa Advies BVAgilePM en PRINCE2 Agile zijn projectmanagementmethoden voor agile projecten. Zijn ze dan hetzelfde of zijn er ook verschillen aan te wijzen? In deze blog lees je over de overeenkomsten en verschillen aan de hand van principes en gedragscomponenten, rollen, processen, thema’s en technieken en managementproducten.
In het kort
- Beide methoden bieden projectmanagement als koppeling tussen een stuurgroep en één of meer agile werkende projectteams.
- Beide besteden aandacht aan effectief communiceren en gedrag náást structuur, processen, fasen, documenten, enz.
- PRINCE2 Agile plaatst de projectmanager buiten de stuurgroep en kent één projectmanager. AgilePM ziet de projectmanager als onderdeel van de stuurgroep en geeft aan dat er twee projectmanagers kunnen zijn: één voor de business en één voor de oplossing/’techniek’. Beide beschrijven verantwoordelijkheden per rol en geven aan dat er één opdrachtgever van het project moet zijn.
- De PRINCE2 Agile stuurgroep kent de perspectieven business, leverancier(s) en gebruiker(s). AgilePM benoemt hier business, management van oplevering en oplossing/’techniek’.
- Beide kennen een Foundation en een Practitioner training met bijbehorende internationaal erkende certificering.
- Van verschillende bronnen: PRINCE2 Agile is verbonden aan AXELOS/Peoplecert, AgilePM is verbonden aan het Agile Business Consortium/APMG International.
- PRINCE2 Agile kent meer gecertificeerden wereldwijd, AgilePM biedt meer keuze aan opdrachtgevers van trainingen (wel/geen examen, een papieren of een digitaal boek, enz).
- Elke van deze methoden kent zijn eigen fans. Grofweg lijkt het erop dat voor wie fan is van PRINCE2, PRINCE2 Agile de logische stap is. En voor wie meer agile georiënteerd is, AgilePM beter aansluit. Het is moeilijk om éénduidig te zeggen of dit te verklaren is met inhoudelijke verschillen tussen beide.
Wil je hier meer over weten? Lees dan verder.
Principes en gedragscomponenten
PRINCE2 Agile en AgilePM kennen beiden principes. Daarnaast onderkent PRINCE2 Agile vijf gedragscomponenten en heeft AgilePM een eigen filosofie.
| 7 PRINCE2 agile principes | 8 AGilePM principes |
|---|---|
| Continue zakelijke rechtvaardiging | Focus op de bedrijfsbehoefte Lever op tijd |
| Leren van ervaringen | Ontwikkel iteratief |
| Heldere rollen en verantwoordelijkheden | Werk samen |
| Beheersing met fasen | Werk incrementeel vanaf een stevige basis |
| Sturen op afwijkingen | Zorg voor zichtbare beheersing |
| Focus op producten | Doe geen concessies aan kwaliteit |
| Op maat maken | Op maat maken is geen principe maar wel een activiteit |
| Communiceer continu en duidelijk |
Beide methoden besteden aandacht aan communicatie en gedrag.
PRINCE2 Agile benoemt vijf gedragscomponenten: transparantie, samenwerking, rijke communicatie, zelf organiserend vermogen en ontdekken en licht deze kort toe. Daarnaast is er de Agilometer waarmee bijvoorbeeld de kwaliteit van de communicatie en samenwerking expliciet kunnen worden gemaakt.
AgilePM is gebaseerd op een filosofie: de grootste toegevoegde waarde ontstaat wanneer projecten zijn afgestemd op duidelijk gedefinieerde bedrijfsdoelen, waarbij producten regelmatig en vroeg worden opgeleverd die echt toegevoegde waarde leveren aan de bedrijfsorganisatie én het project bestaat uit gemotiveerde mensen met de juiste middelen en bevoegdheden hierin samenwerken. In lijn hiermee besteedt AgilePM een hoofdstuk aan communicatie, teamvorming, samenwerking en leiderschap.
Rollen en verhoudingen
Beide methoden beschrijven rollen en verantwoordelijkheden.
| PRINCE2 Agile | AGilePM |
|---|---|
Stuurgroep
| Projectbesturing
|
| Projectborging | |
| Projectondersteuning (bijv. PMO) | |
| Projectmanager | Projectmanager |
Team
| Ontwikkelteam
|
Scrum team
| |
Ondersteunende rollen (ad hoc)
| Ondersteunende rollen (ad hoc)
|
PRINCE2 Agile hanteert een hiërarchische structuur in de vorm van een organigram en AgilePM hanteert een semi-netwerkstructuur in de vorm van sneeuwpop.
Rollen binnen de stuurgroep of projectbesturing van PRINCE2 Agile en AgilePM zijn vergelijkbaar, maar er is ook een belangrijk verschil. AgilePM geeft aan dat de projectmanager onderdeel kan zijn van de stuurgroep, waar PRINCE2 (Agile) heel duidelijk de projectmanager onder de stuurgroep plaatst. Dat lijkt dan ook aan te sluiten op de hiërarchische structuur van de weergave. Overigens is in beide gevallen de projectmanager verantwoordelijk voor het management van het project en is de opdrachtgever de meest ‘seniore’ rol in het project, met verantwoordelijkheid voor de business case en het budget.
Een ander verschil is dat AgilePM specialistische rollen kent binnen het ontwikkelteam, waar PRINCE2 Agile gebruik maakt van meer generieke rollen. Daarnaast zijn ook scrum teams binnen PRINCE2 Agile gepositioneerd.
*) SME = subject matter expert, oftewel inhoudelijk deskundige. De klant SME staat er bewust 2x genoemd omdat deze vergelijkbaar is de rol van Bedrijfsambassadeur én Bedrijfsanalist in het AgilePM rijtje.
Processen
PRINCE2 Agile onderkent 7 processen. AgilePM gaat uit van 6 processen.
| PRINCE2 Agile | AGilePM |
|---|---|
| Opstarten van een project | Pre-projectfase en haalbaarheidsstudie |
| Initiëren van een project | Fundatiefase |
| Sturen van een project | **) |
| Beheersen van een fase Managen productoplevering | Ontwikkeling en in gebruikname |
| Afsluiten van een project | |
| Post-project |
**) Binnen AgilePM is er geen expliciet proces voor de projectbesturing. De rollen op projectniveau nemen deel aan de activiteiten in alle zes processen. In het proces “Ontwikkeling en in Gebruikname” is dat door deel te nemen aan planning – en review sessies.
In AgilePM staat verder de Post Project Review voor een proces waarin na elk increment wordt beoordeeld of de beoogde waarde/benefits al zijn behaald. Dus niet – zoals de naam doet vermoeden – alleen benefit assessment aan het einde van het project.
PRINCE2 Agile kent geen post-project proces waarbinnen de baten verzilverd kunnen worden. De benefitsmanagementaanpak waarmee gedurende het project de benefits worden bewaakt en bevorderd, wordt aan het einde overgedragen aan het overkoepelende orgaan: het programma, de portfolio of het lijnmanagement met een beschrijving van hoe de post-projectbaten kunnen worden gemeten en vergelijken met de oorspronkelijke verwachtingen. In AgilePM stelt de projectmanager na elk increment een project review rapport op en toetst hierbij of de beoogde baten (kunnen) worden behaald.
Thema’s en technieken
PRINCE2 Agile onderkent 7 thema’s waarbinnen technieken worden beschreven. AgilePM beschrijft een aantal concepten en technieken.
| PRINCE2 Agile | AGilePM |
|---|---|
| Business Case inclusief gebruik van MVP | Business case, M.U.S.T. |
| Organisatie met rollen en verantwoordelijkheden | Rollen en verantwoordelijkheden |
| Plannen inclusief productgericht plannen, globale plannen, gedetailleerde back logs, sprints, releases, planning poker | Resultaatgericht plannen, Prioritised Requirements List, schattingen, timeboxen, prioritering op basis van MoSCoW-principe |
| Voortgangsbewaking (burn-up, burn-down grafieken, waarde, velocity, doorlooptijden/flow) | 4 concepten: voortgangsbewaking op basis van gereed werk, behaalde benefits, transparantie, omarmen van wijzigingen, management by exception. |
| Risicomanagement (risicomanagementaanpak, agilometer) | Vragenlijst projectaanpak |
| Kwaliteit (user stories, DoR, DoD, retrospectives, workshops) | Gefaciliteerde workshop, user stories, acceptance criteria, retrospectives, proceskwaliteit (zeg wat je doet, doe wat je zegt, bewijs, verbeter) |
| Wijzigingsbeheer | – |
| – | Testconcepten |
Agile risico’s
PRINCE2 Agile maakt gebruik van de Agilometer als agile risico-analyse tool. De Agilometer bestaat uit zes aandachtsgebieden. Deze geven tezamen een indicatie voor hoe dik of hoe dun de besturingslagen ingevuld moeten worden en in hoeverre wel of juist geen gebruik kan worden gemaakt van agile concepten en werkwijzen. AgilePM kent de vragenlijst projectaanpak met 17 vragen om een inschatting te maken van de risico’s verbonden aan het werken met AgilePM als aanpak in een specifiek project.
Managementproducten
Binnen zowel PRINCE2 Agile als AgilePM worden een aantal verschillende managementproducten benoemd die allen op maat gemaakt moeten worden. De belangrijkste producten staan in de tabel vermeld, dus niet alle managementproducten.
| PRINCE2 Agile | AGilePM |
|---|---|
| Mandaat / Projectproductbeschrijving | Nota van uitgangspunten |
| Haalbaarheidsonderzoek | Projectbrief |
| Business case en Benefitsmanagementaanpak | Business case Projectreviewrapport |
Project Initiatie Documentatie (PID)
| Samenvatting fundatie
|
| Information radiator Projecteindrapport | Projectreviewrapport |
Certificering
Beiden kennen zowel een Foundation als een Practitioner certificering. Bij PRINCE2 Agile zijn een training en examen via een geaccrediteerde opleider onlosmakelijk aan elkaar verbonden; alle deelnemers nemen ook een examen af. Bij AgilePM kan per deelnemer gekozen worden om wel of geen examen af te nemen. Beide examens kunnen ook op basis van zelfstudie direct geboekt worden bij het exameninstituut.
| PRINCE2 Agile | AGilePM |
|---|---|
| Eigenaar is AXELOS, examen- en accreditatie-instituut is Peoplecert (tevens eigenaar van AXELOS). | Eigenaar is Agile Business Consortium, examen- en accreditatie-instituut is APMG International. |
| Training , examen, digitaal boek en per 1 april ook (Engelstalig) lesmateriaal zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden in één aanschaf, behalve bij een eventueel herexamen. | Het examen, het papieren of digitale boek en het lesmateriaal zijn los van elkaar te bestellen. Afname van het examen bij de training is optioneel. De geaccrediteerde opleider zorgt voor geaccrediteerd materiaal met boek of adequaat alternatief. |
| Introductiesessies met minder dan 10% van de inhoud van de methode zonder examen zijn toegestaan. Overview sessies voor bijvoorbeeld opdrachtgevers zijn daardoor niet mogelijk. Daarvoor kan een PRINCE2 Foundation worden afgenomen. | Opleiders kunnen reguliere en maatwerk verzorgen mèt en zonder examens dus ook voor opdrachtgevers, teamleden, stafleden, enzovoorts. |
| Nederlands of Engels: Het Foundation examen, het Practitioner examen en handboek zijn beschikbaar in het Nederlands en Engels. Standaard materiaal is vooralsnog Engelstalig. Opleider kan zelf geaccrediteerd materiaal in het Nederlands of Engels verzorgen. | Nederlands of Engels: Het Foundation examen is beschikbaar in het Nederlands en Engels. Het Practitioner examen is Engelstalig. Opleider kan zelf geaccrediteerd materiaal in het Nederlands of Engels verzorgen en/of op maat maken. |
| Je kunt het examen met deze toebehoren ook direct bij het exameninstituut boeken (zelfstudie). | Je kunt het examen ook direct bij het exameninstituut boeken (zelfstudie). |
| Meer dan 1 miljoen examens wereldwijd afgenomen sinds 1996. Recente cijfers zijn niet bekend. | Meer dan 185,000 examens wereldwijd afgenomen sinds de introductie van AgilePM in 2010. |
| Alle certificaten verlopen vanaf 1 januari 2023 altijd na 3 jaar. | Foundation certificaten blijven geldig. Practitioner certificaten verlopen na 5 jaar. |
| Certificaten zijn standaard digitaal. Papieren certificaten tegen meerprijs. Een digitale badge via het betaalde MyAxelos abonnement. | Certificaten zijn standaard digitaal. Papieren certificaten tegen meerprijs. Een digitale badge via Credly is inbegrepen. |
Hercertificering kan vanaf 1-1-2023 op 3 manieren:
| Hercertificering op Practitioner-niveau vindt plaats door het betreffende examen opnieuw af te leggen. |
Conclusie
Zowel PRINCE2 Agile als AgilePM kunnen uitstekend worden gehanteerd bij het inrichten en uitvoeren van een agile project. PRINCE2 Agile is uitgebreider en meer voorschrijvend dan AgilePM.
Mogelijk dat dit voorschrijvende karakter komt uit de oorsprong van beide methoden: PRINCE2 is van oorsprong gericht op structuur, beheersbaarheid en voorspelbaarheid. AgilePM komt voort uit DSDM. DSDM is een iteratieve ontwikkeltechniek.
Wanneer je deelneemt aan een training of een incompany training organiseert, heb je meer keuzevrijheid bij een AgilePM training dan bij PRINCE2 Agile; bij PRINCE2 Agile neem je verplicht het examen, het digitale boek en binnenkort ook standaard materiaal af. Bij AgilePM kun je kiezen of je examen wilt doen, en daarvoor wilt betalen. Het boek is verkrijgbaar in papieren vorm en trainingsmateriaal kan op maat worden gemaakt voor de specifieke trainingsvraag.
Wil je meer weten over Agile projectmanagementmethoden en -raamwerken, neem dan eens contact met ons op.
Aan deze blog hebben meegewerkt:
- Henny Portman is blogger, recensent, auteur, internationaal spreker, trainer en consultant portfoliomanagement en P3M3 Maturity.
- Kitty Clerc, geaccrediteerd PRINCE2, AgilePM, Change Management en Agile Scrum trainer en coach in agile en projectmatig werken.
- Paul Oldenzeel, geaccrediteerd PRINCE2, PRINCE2 Agile, AgilePM en Management of Portfolios trainer.
- Tanja van den Akker, geaccrediteerd PRINCE2 en Change Management trainer.
