Duurzaamheid en IT
In 2024 is World Overshoot Day op 1 augustus. Deze dag symboliseert het moment waarop de consumptie van natuurlijke hulpbronnen en de uitstoot van broeikasgassen de capaciteit van de aarde overschrijdt. In zeven maanden gebruiken we daarmee net zoveel van de aarde, als dat onze planeet in één jaar kan regenereren.
In veel opzichten is de huidige wijze van produceren en consumeren niet langer vol te houden. We zullen daarom de omslag moeten zien te maken naar een duurzamere invulling hiervan. Niet alleen voor ons zelf, maar vooral ook voor toekomstige generaties.
Sustainable Development Goals
Het idee van een duurzame toekomst is door de Verenigde Naties in 2015 geconcretiseerd in 17 Sustainable Development Goals (SDG’s).
De rol van IT
Er is waarschijnlijk geen andere sector die zo sterk kan bijdragen aan verduurzaming, maar zelf daarbij nog zoveel stappen te zetten heeft op het ‘groene’ pad als de IT. Nog steeds zorgt automatisering en digitalisering voor efficiency en daarmee voor energiebesparing in alle sectoren van de economie. Aan de andere kant levert de productie en het gebruik van apparatuur de nodige milieuschade op.
ABN AMRO stelt in een rapport uit 2021 dat er een flinke inhaalslag nodig is om de ecologische voetafdruk van de IT-sector te verkleinen. De productie en het gebruik van IT zijn goed voor 2,1 tot 3,9% van de wereldwijde CO2-emissies; een percentage dat volgens de bank in 2040 tussen 6 en 14% zal bedragen door de toenemende digitalisering van de samenleving en de enorme datagroei die we zien. Inmiddels is sprake van een jaarlijkse datagroei van 40 procent.
Er zijn diverse manieren waarop IT kan bijdragen aan duurzaamheidsdoelstellingen:
- Verminderen van het energie verbruik, door goed gebruik te maken van power management, de energie efficiëntie van systemen te verhogen en door gebruik te maken van technieken als virtualisatie en datacompressie.
- Zoveel mogelijk gebruik te maken van duurzame energiebronnen.
- Reparatie en hergebruik van computerapparatuur te faciliteren.
- Goed ingericht IT-asset management over de hele levenscyclus van IT-middelen heen.
- Duurzaamheidcriteria hanteren bij selectie van leveranciers.
- Duurzaamheid op te nemen als architectuurprincipe.
De ITIL4 aanpak
Op langere termijn zijn dit soort initiatieven echter alleen succesvol als ze aansluiten bij de strategie en beleid van de organisatie. Een van de publicaties van ITIL4 , te weten ‘Sustainability in Digital and IT’ geeft de benodigde handvatten om de IT in het digitale tijdperk op een structurele wijze te verduurzamen en te borgen in het duurzaamheidsbeleid van een organisatie.
De ITIL4 aanpak is gebaseerd op het Continu Verbeter Model. Dit model bestaat uit zeven stappen.
- Wat is de visie?
Deze stap staat voor het samen creëren van een gemeenschappelijk begrip binnen de organisatie over wat duurzaamheid betekent, hoe de organisatie kan bijdragen aan duurzame ontwikkeling, en welke duurzaamheidsprincipes en verplichtingen moeten worden nageleefd. - Waar zijn we nu?
Hierin evalueer je met elkaar de huidige status van de organisatie, zowel intern als extern, met betrekking tot duurzaamheid. Hierbij maak je ook een vergelijking met andere organisaties en standaarden, en identificeer je kansen, belemmeringen, sterktes en zwaktes. - Waar willen we zijn?
In deze sta definieer je de gewenste toekomstige situatie door de uitkomsten van huidige en geplande duurzaamheidsinitiatieven vast te leggen. Het is belangrijk dat de doelstellingen duidelijk zijn en worden gecommuniceerd naar alle stakeholders. - Hoe komen we daar?
In deze stap bepaal je hoe de organisatie de overeengekomen duurzaamheidsdoelstellingen kan bereiken. Dit betreft het identificeren van benodigde middelen, financiering, en het waarborgen van effectieve communicatie en besluitvorming. - Neem actie
De organisatie moet ervoor zorgen dat alle stakeholders betrokken zijn en weten wat hun rol is. Acties moeten worden beheerd, gemonitord en indien nodig aangepast. - Zijn we er?
Dit is een evaluatiestap waarin je samen de voortgang richting de duurzaamheidsdoelen beoordeelt. Als organisatie moet je bepalen of je op de juiste weg bent en of de prestaties in lijn zijn met benchmarks. - Hoe houden we het momentum vast?
Als de resultaten niet zoals verwacht zijn, moet je met elkaar de redenen analyseren en de verbeterpunten voor de volgende iteratie identificeren.
Deze aanpak biedt een gestructureerde manier om duurzaamheid binnen een organisatie structureel te integreren in de strategie, het beleid en in de dagelijkse activiteiten.
Conclusie
De noodzaak om duurzaamheid te integreren in alle aspecten van onze samenleving is urgenter dan ooit. IT speelt hierin een cruciale rol, zowel als motor voor verduurzaming als in het moeten verduurzamen van zijn eigen processen. De sector staat voor de uitdaging om zijn ecologische voetafdruk drastisch te verkleinen, terwijl het tegelijkertijd blijft innoveren en bijdragen aan de verduurzaming van andere sectoren.
Het ITIL4 Continu Verbeter Model biedt een gestructureerde aanpak om duurzaamheid te verankeren in de IT-strategie van organisaties. Door duurzaamheid centraal te stellen in het beleid, kunnen organisaties niet alleen voldoen aan hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen, maar ook bijdragen aan de bredere duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) die door de Verenigde Naties zijn vastgesteld.
Laten we de verantwoordelijkheid nemen om onze planeet te beschermen en ervoor te zorgen dat IT een kracht is voor het goede, nu en voor de komende generaties.
Auteur: René Visser. René is een ervaren trainer en adviseur op het vlak van it-servicemanagement onder meer bij Hogeschool Rotterdam, met zo’n 30 jaar ervaring bij onder meer GetronicsPinkroccade (nu KPN) en de Postbank (nu ING). Daarnaast heeft René een achtergrond in MVO en sociale psychologie.
Bronnen en verwijzingen:
Datagroeicijfer van 40%: www.channelconnect.nl
